"De waarheid". Tegenwoordig is dat concept vér te zoeken in de samenleving. We zijn het kwijtgeraakt, om redenen. Terwijl het - óók om redenen - zo ontzettend belangrijk is. Maar wat is nu "de waarheid" precies? En waarom is het zo belangrijk om gelijk te hebben? Laten we eens kijken...

Om te beginnen kunnen we via bovenstaand voorbeeld stellen dat "de absolúte waarheid" niet bestaat. Aan een waarheid (opvatting, mening, of bepaalde kijk) zitten altijd veel kanten. Trekken we bovenstaande afbeelding door naar een 3-dimensionale dobbelsteen, en we vragen 6 personen om elk vanuit één vlakke zijde er naar te kijken, dan krijgen we 6 verschillende antwoorden, in dit geval de cijfers 1 tot en met 6. De mogelijke waarheid kent dus meerdere kanten en die moeten elk zorgvuldig bestudeerd worden door alle partijen, voordat er een oordeel geveld kan worden over "de waarheid". 

"De waarheid ligt in het midden" wordt ook vaak gehoord. Dat is een leuk beginpunt voor een diplomaat, maar niet op feiten gebaseerd en dus niet altijd correct. Om achter een waarheid te komen, moet het onderwerp dus door alle betrokken partijen zorgvuldig worden bestudeerd voordat er een conclusie kan worden getrokken. Dat is wetenschappelijk en realistisch.

Vaak kent een onderwerp van discussie over de waarheid een voorgeschiedenis. Betrek dat ook in een eventuele conclusie. Wat is er aan het onderwerp vooraf gegaan, waardoor de situatie er op dit moment zó voor staat als onderwerp voor het gelijk? Geschiedenis, achtergronden, meerdere kanten bekijken; het is allemaal erg belangrijk en meewegend van belang.

De huidige moderne samenleving is het concept van gelijk volledig uit het oog verloren en dat is zeer schadelijk voor diezelfde samenleving. Verkeerde conclusies leveren conflicten op met soms gevaarlijke afloop. Om te zoeken naar "de waarheid" en "gelijk hebben" zullen we dus voor een eindconclusie meerdere veiligheidsbuffers moeten inbouwen. Geduld, informatie inwinnen, tijd nemen, en luisteren naar elkaar zijn enkele van deze veiligheidsbuffers.

De 21e eeuw is er een van zeer snelle veranderingen op gebied van wonen, zorg, inkomen, werk en veiligheid. De sociale cohesie brokkelt al jaren af. De verrechtsing heeft van de samenleving losse individuen gemaakt, het mobieltje heeft van ons 'like'-junks gemaakt met social media, de politiek is volledig geïnfiltreerd met populisten en haantjesgedrag, waar de burger zich al decennia aan ergert. Deze 'gekozen leiders van de bevolking' moeten als voorbeeld dienen, maar zijn dat niet en doen dat niet. Nepotisme en eigenbelang, in combinatie met politieke oogkleppen op en geen politieke opleiding met oog voor geschiedenis en bevolking heeft ons land in een onhoudbare situatie geplaatst, en het ergste moet nog komen allemaal.

Daar moeten we mee stoppen allemaal. Populisme heeft gezorgd voor het eigen gelijk, politiek heeft gezorgd voor eigenbelang, het internettijdperk heeft ons geduld volledig weggevaagd (alles moet nú), en door de verrechtsing roept iedereen maar waar men mee weg denkt te komen. Stuk voor stuk zeer schadelijk. Het is daarom een taak aan ons allemaal om het concept van "de waarheid" en het bijbehorende "gelijk hebben" weer opnieuw te leren. Dat zal langzaam en moeizaam gaan, maar het is dringend noodzakelijk, omdat we anders niets van de geschiedenis hebben geleerd en ons land en onze samenleving verder in verval raken, met meer geweld en wellicht zelfs oorlog tot gevolg.

Wereldwijd is er een ware tragedie gaande die al aan ontelbaar veel mensen het leven heeft gekost, en die op dit moment als een ware tornado huishoudt over de planeet: valse informatie, vals nieuws. Oud-president Donald Trump heeft Amerika er mee geregeerd, hele bevolkingsgroepen geloven overtuigd in samenzweringen en overheden worden weggezet als duivelaanbidders en pedofielenclubs. Niets of niemand wordt gespaard in deze meningen. We zijn slechts één klein stapje van pek en veren verwijderd en er worden overal al mensen zonder enig bewijs aan de publieke schandpaal genageld en zelfs thuis opgezocht door een meute. Demonisering via populisme is een bijl aan de wortels van beschaving.

Dat is niet de samenleving die we samen voor ogen moeten hebben. Het gedrag moet stoppen; de meningen mogen gerust anders zijn, maar laten voor- én tegenstanders dan afspreken om sámen op zoek te gaan naar "de waarheid" en "het gelijk". Covid-19 heeft al honderdduizenden slachtoffers wereldwijd geëist omdat mensen de vaccinatie niet vertrouwden. Blind volggedrag als een kudde schapen, gefundeerd op onwaarheden. Dit had eenvoudig voorkomen kunnen worden door dialoog tussen woordvoerders van tegenstanders en medici die aan de vaccinaties hebben gewerkt. Eerlijke, rustige en open communicatie had hier héél veel levens kunnen redden. 

Dan het verhaal dat Nederland "vol is". Buitenlandse asielzoekers worden letterlijk bedreigd, onderdrukt, misbruikt en kwijnen weg op het grasveld in de open lucht. Populisme in de politiek heeft dit probleem veroorzaakt en dat is de internationale media ook opgevallen. Nederlanders worden tegenwoordig weggezet als keihard rascisten of extreemrechts. Ook hier is eenvoudig een doorbraak mogelijk, door met politici, aardrijkskundigen en antropologen aan één tafel dit door te rekenen op planetair niveau. (Héél de wereldbevolking van 8 miljard mensen zou passen op alleen Groenland, als we daar flats van 12-hoog zouden bouwen).

Dan komt ook nog eens de recente schok voor Nederland van de CO² uitstoot veroorzaakt door industrie en veestapel. Nederland produceert vee (koeien, kippen, varkens) voor 80%-85% voor heel Europa, plus nog wat export daarbuiten. Ons kleine landje had decennialang een zeer goed verdienmodel, maar dat wordt nu rap anders. Schiphol gaat écht minder vliegen, het internationale treinverkeer gaat radicaal op de schop, de industrie gaat anders energie opwekken en drastisch minder CO² uitstoten en dat is niet prettig, economisch gezien. Maar het moét. Overleg in Den Haag én in Brussel gebeurt inmiddels al met de politiek tegenstander van dit beleid, maar ook deze persoon is er inmiddels wel van doordrongen. Door inzicht en overleg met elkaar.

Op zoek naar 'de waarheid'

Welke conclusies kunnen we in het kort trekken om tot 'de waarheid' te komen?

1. niemand heeft gelijk tot alle informatie is ingewonnen en gedeeld met elkaar
2. niemand kan de waarheid of het gelijk opeisen tot alle partijen het eens zijn met elkaar
3. we hebben tijd, geduld, goed fatsoen en vooral ook luisteren naar elkaar (praten mét elkaar; niet tégen elkaar) als veiligheidsbuffers 
4. we moeten zélf op zoek naar informatie om deze in te winnen, te verwerken en te delen
5. de voorgeschiedenis moet ook worden meegenomen in de afwegingen
6. factoren als extremen, populisme, ongeduld en eigenbelang dienen ten allen tijde te worden geweerd; het gaat om de waarheid

Als uiteindelijk alles is ingewonnen, gedeeld en besproken, waarbij alle kanten zijn gehoord en gezien, dan kan er samen een conclusie worden getrokken die het dichtst bij de waarheid ligt. Spreek ook samen af om de getrokken conclusie te blijven delen, ook al ben je het hier zelf niet mee eens. Er moet een tijdstip komen waarbij "de waarheid" naar buiten wordt gebracht in een gezamenlijke verklaring.

Komt er op een later moment meer of andere informatie binnen die kan leiden tot een nieuwe waarheid? Deel deze dan eerst vooraf met de gesprekspartners, voordat de zoektocht verder gaat naar "de waarheid" en "gelijk hebben". In de wetenschap worden nieuwe inzichten ten allen tijde verwelkomd, als ze kunnen leiden tot nieuwe feiten en dus een nieuwe waarheid.

President Putin van Rusland had weinig contact met de buitenwereld en liet zich influisteren door populisten van dichtbij, met een oorlog in Oekraïne tot gevolg. Terwijl ook hier zelfstandig informatie inwinnen zonder eigenbelang heel veel leed had kunnen voorkomen. Laten we zijn voorbeeld in Nederland nooit volgen. Niet op het werk, niet in de politiek, niet bij sport, nergens. "Informeer jezelf" is hier de allerbelangrijkste regel. En die regel wordt elke dag belangrijker, nu ook kunstmatige intelligentie die nog niet perfect is, hele artikelen geautomatiseerd schrijft. Als we als samenleving dit niét veranderen, glijden we af naar chaos zonder maatschappij, waarbij het recht van de sterksten geldt, vol bijgeloof, magie en uiteindelijk het nieuwe Stenen Tijdperk met stammen.

Tenslotte: 

op youtube is er een mooi neutraal kanaal getiteld 'Closer To Truth' ofwel 'Dichter Bij De Waarheid', wat in Amerika ook op publieke tv wordt uitgezonden. Hierin gaat Robert Lawrence Kuhn op zoek bij geleerden, wetenschappers, politici, theologen, filosofen en anderen, om licht te laten schijnen over wat 'waarheid' is, 'echt' is en andere diepe vragen over ons bestaan. Het laat op een intelligente en overzichtelijke manier heel respectvol zijn reis zien langs veel onderwerpen die soms elkaars velden kruisen, met oprechte antwoorden en uitleg. Een mooi voorbeeld voor een chaotische wereld. youtube.com/@CloserToTruthTV