Een stamboom maken. Vroeger een levenswerk voor sommigen, waarbij experts tegen vergoeding stad en land afreisden om in gemeentelijke archieven naar familie en voorouders te speuren. Vandaag de dag is dat een stuk eenvoudiger geworden, nu vele eeuwenoude gemeentelijke archieven gratis online zijn in te zien. En in het midden van een pandemie zijn steeds meer mensen er mee bezig.
En waarom ook niet? Het is een leuke bezigheid, geeft je wortels in het verleden en heden, en vaak zie je ook beroepen van je voorouders voorbijkomen, waarvan je het bestaan niet eens wist. Maar hoe gaat zoiets? Hoe begin je? En wáár begin je? Ik neem je stap-voor-stap mee in het proces van het maken van een stamboom.
- Begin bij jezelf
Bij jezelf beginnen is het beste uitgangspunt om te beginnen met een stamboom. Broers en zussen plaats je in dezelfde zijtakken qua generatie, je kinderen en hun kinderen er onder en je ouders met hun broers en zussen boven jouw generatie. Zoals je ziet bestaat een stamboom uit niveaus, vormgegeven als takken en zijtakken. Elk niveau is een generatie op een tak en elke zijtak is een broer of zus in die betreffende generatie. - Kijk naar je achternaam
Je achternaam zegt iets over je. De herkomst ervan onderzoek je uiteraard bij het maken van de stamboom. Het gebruik van achternamen stamt uit de tijd van de Romeinen. Ben je vrouwelijk, dan verandert je achternaam tijdens het huwelijk ook nog eens. Maar joúw achternaam heeft een specifieke herkomst; ga er naar op zoek, omdat dit ook extra wortels geeft aan je stamboom. Veel achternamen stammen af van beroepen, dorpen, of natuur. - Praat met familieleden
Het lijkt voor de hand liggend, maar veel mensen vergeten een belangrijke schakel als ze beginnen met hun stamboom: het praten met oudere familieleden en oudere generaties. Nú zijn die mensen er nog, dus nú is de beste kans op het winnen van extra informatie. Als jouw grootouders je meer kunnen vertellen over hún grootouders, dan heb je al informatie over 5 generaties. Het biedt bovendien vaak erg leuke stof tot gesprekken. - Het maken van de kladversie
Het maken van een kladversie is nuttig, omdat van hieruit gewerkt kan worden, gewijzigd, aangevuld enzovoorts. Een digitaal kladblokje in de vorm van een tekstbestand kun je zelfs op je mobiele telefoon meenemen overal naartoe, zodat je altijd direct informatie kan gaan verwerken.
Begin aan de linkerzijde te nummeren met 1. Hier zet jij jezelf neer. Bij nummer 2 je partner, nummer 3 je kind, nummer 4 extra kind, enzovoorts. Broers, zussen, ooms en tantes, vaders, moeders en grootouders. Zet achter elk nummer zoveel mogelijk informatie als de namen voluit, de achternaam, het geslacht, de geboortedatum, geboorteplaats en ook overlijdensdatum. Vul het aan met beroepen en extra informatie.
Link nu de onderlinge familiebanden middels die nummers in de commentaren, bijvoorbeeld: 1. is de moeder van 2. en 3. en 2 is de broer van 3. Zo gaan er familielijnen ontstaan die later erg veel verduidelijken. Hoe meer je noteert, hoe nauwkeuriger en overzichtelijker alles wordt in je stamboom. Ook foto's moet je dan apart opslaan onder het nummer wat je bij die persoon in de kladversie noteert. - Omgaan met verrassingen
Tijdens de zoektocht naar informatie en het praten met levende personen kun je stuiten op verrassingen. Die kunnen in eerste instantie schokkend zijn, en vaak ook minder leuk. Daarbij moet je denken aan geheim gehouden eerdere of latere huwelijken, en eventuele halfbroers of halfzussen. Wees voorzichtig om dergelijke personen te benaderen, want vaak weten zij ook van niets. De schok komt dan erg hard aan en vaak wil men dan ook geen contact. Wees daarop voorbereid. Adopties zijn eveneens een emotioneel zeer gevoelig probleem.
Respecteer daarom privacy en geheimen en wees voorzichtig in het benaderen van anderen. Jouw stamboom maken is voor jou een leuke bezigheid, en dat moet ook zo blijven. Laat geheimen voor wat ze zijn en noteer ze in je stamboom, maar vaak is de privacy van anderen belangrijker. Informeer je dus extra goed vooraf, als je dergelijke dingen ontdekt. - Informatiebronnen
Nu het belangrijke gedeelte van het maken van een stamboom, want je kunt het niet alleen. Je hebt hulp en informatie nodig en daarom heb je al gesprekken gevoerd met familieleden, een kladversie gemaakt met nummers, en foto's opgeslagen. Tóch mis je nog veel informatie. Gelukkig leven we in het internettijdperk met gedigitaliseerde archieven.
Waar men vroeger naar een oudheidskamer of gemeentelijk archief moest, om tegen betaling aktes van geboorte, huwelijk of overlijden op te vragen, kun je nu vrijwel overal gratis digitaal deze informatie inwinnen. Laten we een aantal opties en mogelijkheden hierover uitlichten:
a. Delpher.nl
Delpher is een groot Nederlands archief met oude kranten en tijdschriften en daar komt steeds meer bij. Hebben jouw voorouders een eigen onderneming gehad en advertenties geplaatst, dan kun je die hier vaak terugvinden en downloaden. Ook huwelijken, fallissementen, overlijdens enzovoorts zijn dan eenvoudig terug te vinden.
b. WieWasWie.nl
WieWasWie heeft een groeiende database vol voorouders. Je kunt er op diverse manieren zoeken en dat kan je al snel verder helpen.
c. OpenArch.nl
Het Open Archief bevat veel gegevens uit de Nederlandse én Belgische genealogie. Een goede brom om te zoeken naar je voorouders.
d. NationaalArchief.nl
In het Nationaal Archief wordt je ook verder op weg geholpen met veel online bronnen.
e. GenealogieOnline.nl
Op deze website kun je niet alleen zoeken naar voorouders, maar ook online een stamboom maken.
f. StamboomForum.nl
Door bijna 1.000 jaar aan geregistreerde huwelijken worden er veel families 'gemixt' als het ware. Met andere woorden: vaak zijn meerdere mensen naar dezelfde familienamen op zoek. Op deze website kun je oproepen plaatsen en informatie delen om zo gezamenlijk sneller en effectiever te kunnen zoeken. - Het maken van een stamboom
Het maken en vormgeven van een stamboom bepaal je uiteindelijk helemaal zelf. Ga je voor een digitale spreadsheet met verticale generaties, of maak je een geweldig document met de hand van papyrus of zuurvrij papier? Misschien wil je één van de vele websites gebruiken om er online één te maken. Het hangt helemaal van je eigen wensen en mogelijkheden af natuurlijk.
Het maken van een stamboom geeft mensen wortels. Wortels in het verleden, maar ook in het heden. Je groeit er door, weet inmiddels over de familie achternaam meer te vertellen qua betekenis en ken je je voorouders en hun beroepen. Je kinderen kunnen -mits ze nog schoolgaand zijn- er wellicht een mooie spreekbeurt over houden. En foto's laten vaak karakteristieke gezichtskenmerken over meerdere generaties zien.
Je zult het horen van grootouders: "Je hebt de ogen van die en de oren of de neus van die". Met het maken van een stamboom houd je het verleden levend. Je begrijpt na het maken meer waarom je bent zoals je bent en wie je bent in het grotere geheel. Focus niet té veel op snelle resultaten, maar geniet van de soms jarenlange onderzoeken en puzzels die je zult tegenkomen. Wij wensen je veel plezier.
