Nederl-Anders

Nederl-Anders: Nederland Anders. Want het wordt anders in de toekomst, en ook flink anders. We moeten wel, als we Nederland leefbaar, bewoonbaar en duurzaam willen behouden. Vooruit kijken is vooruit denken en soms ook creatief en anders denken. Ook ik als inwoner van Nederland heb daar zo mijn eigen kijk op. Hoe gaan we Nederland redden van klimaatverandering en bestendig maken voor de toekomst? Als we niets doen, wordt Nederland serieus in zijn voortbestaan bedreigt. 

Doen we te weinig, dan helpt het ook niet veel of slechts tijdelijk als lapmiddel. Maar doen we het op de juiste manier, dan bouwen en verbouwen we Nederland dusdanig, dat het weer minstens 100 jaar tegen de weersinvloeden en stijging van de zeespiegel bestand is. De technieken beheersen we als geen ander land in de wereld. De technologie hebben we ook al in huis. Waar wachten we op?

Dergelijke grootschalige projecten hebben we in het verleden al vaker gepresteerd: denk aan het inpolderen van land, de Afsluitdijk en het omvormen van de Zuiderzee tot IJsselmeer, het opspuiten van landmassa's zoals Flevoland, Markermeer en Maasvlakte 2, maar ook de Stormvloedkering. Nederland is Meester in het beheersen van water en land. Maar voor wat er komen gaat is dit geheel onvoldoende; er moet veel meer gebeuren. En gelukkig gebeurt dat continue.

We zijn al zo'n 30 jaar bezig om weer water in de wijken toe te laten en sloten en singels aan te sluiten op de lokaal gelegen beken, meren en rivieren. Meer water zorgt niet alleen voor meer verkoeling in de wijk, het fungeert ook als groter opvangbekken voor regenwater bij extremere buien. We leggen massaal zonnepanelen op ons dak, maar nu moet de stroom capaciteit op het net worden vergroot, flínk vergroot. De verwachting is dat rond 2030 de totale opbrengst aan groene stroom uit zon- en windenergie in Europa wordt vertienvoudigd naar zo'n 360 tot 450 Gigawatt.

We gaan geen politiek of zakelijk steekspel verwoordden van "waar moet  dit allemaal van betaald gaan worden?", want dat is een onredelijke vraag als het om het voortbestaan en de leefbaarheid van Nederland en ook de planeet gaat. Plannen zijn er genoeg, en die kunnen ook uitgevoerd worden technisch gesproken. Maar laten we hier onze eigen plannen eens doorlopen, van klein en lokaal, tot regionaal en landelijk. Hoe zien wij het zelf in dat Nederland bestand wordt gemaakt tegen klimaatverandering en stijging van het zeewater?

Terwijl de wereldwijde politiek (ook in Nederland) beseft dat het Akkoord Van Parijs uit 2015, waarin werd afgesproken om gezamenlijk de wereldwijde temperatuurstijging ónder de 1,5 graad te houden, hiervan alweer afwijkt, door nu te komen met mededelingen dat een volgende generatie dit wellicht kan gaan oplossen, en doordat er door de energiebehoefte in de wereld en door de oorlog in Oekraïne weer meer kolen gestookt gaan worden, is dit onze eigen duit in het zakje:


  • Getijdenwoningen

De zeespiegel stijgt. En sneller dan voorspeld. Gelukkig is Nederland bekend met de dreiging van het water en staan we wereldwijd bekend om onze kennis op het gebied van de strijd tegen het water. Na eeuwen zeer succesvol te zijn bezig geweest met inpolderen (land winnen uit een watergebied) en het bouwen van dijken, zal in de 21e eeuw het accepteren van meer water in plaats van land de basis worden voor nieuwe bouwvormen. We kunnen ook best duurzaam wonen op water. Te denken van aan ingepolderde woonwijken nieuwe stijl, waarbij elke vrijstaande woning aan een 6 meter hoge paal word verankerd naast de woning. Zodra het water opkomt, loopt de polder over en stijgt de hele woning mee omhoog aan de paal. Daalt het water dan weer, dan zakt ook de woning weer mee omlaag.

  • Woonerven

Een nieuw type woning zal opduiken in Nederland: de levensloopbestendige en duurzame woonerfwoning. Losstaande prefab componenten met veel hout als bouwmateriaal zullen in een cirkel of ovaalvorm worden geplaats in groepen van 6, 10, 12 of 20 stuks, waarbij de binnen de cirkel- of ovaalvorm ruimte is gehouden voor speeltuin, voedseltuin en parkje. Deze huizen zullen niet alleen modern en duurzaam zijn, maar ook zelfvoorzienend en bewoond met gelijkgestemde bewoners, waardoor het prettig wonen wordt. 

De energie wordt voornamelijk zelf opgewekt, er wordt eventueel nog gewerkt vanuit huis, er kan eigen voedsel worden verbouwd en ook voor recreatie of ontspanning hoeft men niet ver. Je kunt er een leven lang blijven wonen.

  • Zero Waste recycling centra

In de nabije toekomst gaat Nederland over op de circulaire economie. Een maatschappij met nul procent afval; alles wordt grondstof. Terwijl er nu zo'n 50 jaar met wisselend succes wordt gerecycled met wisselende opbrengsten en hergebruik, bestaat er nog steeds heel veel afval. Als we de circulaire economie met succes willen toepassen, moeten we kijken naar Japan, waar recyclingscentra bestaan in elke woonwijk, met maar liefst 45 verschillende inlevermogelijkheden.

Men brengt dit trouw en volgens de regels naar de centra en in ruil daarvoor betaalt niemand meer afvalstoffenheffing; er is immers geen afvalstroom meer. Het recyclecentra geeft in ruil voor de opbrengst van de schone en gescheiden afvalstromen elke bewoner cadeaubonnen, die weer te besteden zijn in de plaatselijke kringloopwinkel. Het kleine beetje wat niét gerecycled kan worden, bijvoorbeeld omdat het kapot is, er geen markt voor bestaat, of niet te composteren of te hergebruiken valt, gaat naar een afvalvergasser.

Deze afvalvergassers verbranden alle restjes tesamen onder grote temperaturen en de verbrandingsgassen worden afgekoeld en gescheiden via een condensatieproces. Hierdoor wordt er bijvoorbeeld biobrandstof gemaakt, of blijven er metalen over die weer wél gescheiden kunnen worden. Er blijft dus totaal geen afval meer over en alles kan worden hergebruikt.

  • Skyfarms in de steden

De boerderij van de toekomst staat ook midden in de grote steden en ze heten 'Sky Farms'. Verticaal tuinieren met gewassen die het hele jaar door gepoot, geteeld en geoogst kunnen worden. Stedelingen kunnen hier zelf aan meewerken in ruil voor een deel van de opbrengst als ze dat zelf willen, maar de grote voordelen zijn dat de gewassen direct grote hoeveelheden CO2 uit de lucht opnemen, die daardoor schoner wordt en bovendien ook nog eens lekkerder ruikt.

Daarnaast is de lijn tussen productie en levering aan de klant het kortst: stedelingen hebben het meest verse voedsel van die dag, er is geen transport meer nodig naar supermarkten en de prijzen gaan drastisch omlaag, omdat de kosten en water- en energiegebruik voor het maken tot 95% lager zijn dan nu en we een overschot aan voedsel zullen gaan produceren. Het groenafval wat heel veel CO2 heeft opgenomen kan vervolgens gedroogd en versnipperd worden, voordat het naar de afvalvergasser wordt gebracht. 

Hiervan kan dan een bio-olie worden gemaakt, die vervolgens kilometers diep in de aarde wordt gepompt, of in lege gasvelden. Na enkele jaren hardt de olie met CO2 ondergronds uit tot gesteente en is de opgenomen CO2 door de plantenresten voor honderdduizenden tot miljoenen jaren veilig ondergronds opgeslagen.

  • Stedelijke vergroening

De steden zullen verder gaan vergroenen. Auto's en transportvoertuigen zullen uit de centra gaan verdwijnen, wegen worden gesloopt en verandert in groenstroken, fietspaden of wandelgebieden met een klein park en singels. Alleen elektrische voertuigen zullen dan nog toegestaan zijn die na ophalen of bezorgen weer direct uit de steden verdwijnen. De straten worden weer eigendom van de mensen en met name kinderen kunnen weer veilig op straat spelen.

Bestaande gebouwen zullen worden verplicht om hun daken te wijzigen in bijvoorbeeld groentetuinen of een grasveld en flatgebouwen zullen aan alle kanten worden voorzien van plantenbakken met groen. De stad krijgt hierdoor weer leven terug in de vorm van insecten en vogels, de natuur zal bovendien de lucht zuiveren en schoonmaken en CO2 opnemen uit de atmosfeer.

Ook zal hierdoor de gemiddelde stedelijke temperatuur gaan dalen, zodat het voor iedereen weer aangenaam lekker wordt, vooral in de zomers.

  • Aquaponding farms

Het traditionele weiland zal gaan verdwijnen. Omdat water meer mogelijkheden moet krijgen om door te stromen zal de traditionele boerederij helaas gaan verdwijnen, maar hiervoor komt een nieuw soort boerderij voor terug; die van aquaponding. Op een gedeelte van het oude land kunnen gewassen worden verbouwd, met water dat rondom veel meer in volume is toegenomen. Er is straks veel meer water voor besproeien voorhanden.

Daarnaast kunnen de afvalstoffen en meststoffen weer direct in het omringende water terugvloeien en in dat water wordt dit als voeding gebruikt voor vissen. De boer van straks is dus ook visser, en reken maar dat de opbrengsten van land en water er niet om zullen liegen. De lijnen van productie en circulaire economie zijn kort en direct, er kunnen meerdere oogsten per jaar plaatsvinden en de natuur vaart er wel bij.

Anders boeren dus, maar niet minder boeren.

  • De bio- of ecoboerderij

Zoals eerder gezegd gaat de traditionele boerderij zoals we die al eeuwen kennen verdwijnen, maar het boeren en de boer die blijven. Door de traditionele boerderij om te vormen naar een bio- of ecoboerderij, kan de boer op een andere manier het bedrijf blijven voortzetten. 

De gewassen zullen omschakelen van een monocultuur naar een multicultuur; meerdere verschillende gewassen tegelijk op het land. Ook door het weiland te laten hellen en een beekje met een boom bovenaan en rietgras langs het beekje krijgt het weiland weer schaduw, meer kans om het water vast te houden en keren insecten, kikkers en vogels ook weer terug. Door begroeiing anders dan seizoensgewassen te plaatsen is er dan ook plaats voor kleine groepen dieren zoals loslopende kippen, geiten of schapen. Deze zorgen door het lopen en popen op het land dat de oppervlakte goed wordt belopen, zaden van grassen en bloemen worden verspreid en de veelzijdigheid van de natuur toeneemt. 

De leeggekomen stallen kunnen worden omgebouwd met watertanks voor viskwekerijen, en een deel kan ook dienen als voorlichtingscentrum, waarbij de boer ook voorlichter wordt voor bezoekers en schoolklassen. Hier kan de boer dan ook weer entree voor vragen en mensen uit de omgeving kunnen tegen betaling van een maandabonnement of door als vrijwilliger uren mee te werken, tegen korting of zelfs gratis een deel van de oogst krijgen.

Doordat het weiland nu het gehele jaar CO2 opneemt door permanente begroeiing, kan de boer wellicht ook in de toekomst subsidie blijven ontvangen voor de afvangst van de stikstof.

  • Witte daken

In het Midden-Oosten zie je ze overal, in Nederland zullen er wetswijzigingen voor nodig zijn, maar het helpt enorm tegen opwarming van de aarde: witte daken. Doordat daken wit gemaakt worden, reflecteert het zonlicht en ook de hitte terug in de atmosfeer. Één dak maakt niet zoveel uit, maar veel daken des te meer.

Wellicht dat er door een wetswijziging ook een verplichting komt voor de vele metalen daken van schuren, loodsen en bergingen, die de warmte niet alleen méér aantrekken, maar ook méér vasthouden. Hier is de grootste koelingswinst te maken.

  • Straat schaduw

Schaduw. En veel schaduw. Binnenkort kan het zelfs levensreddend zijn. De straten zullen van veel meer schaduw door begroeiing moeten worden voorzien, en snel. Bomen met overhangenden takken en een dicht bladerdak zijn één optie. Bovendien houden ze veel vocht vast in de grond en bieden naast schaduw ook plek voor vogels en insecten. Maar ook te denken valt aan fruitbomen en fruitstruiken.

Zo kan iedereen die wandelt ook nog eens gratis fruit plukken op straat, want het is openbaar groen. Voedzaam, gezond, goed voor het vasthouden van grondwater en vooral geschikt voor veel schaduw. Planologen zullen hier nú al goed mee bezig moeten zijn. Schaduw is straks niet alleen van levensbelang, maar het neemt ook nog eens veel CO2 uit de atmosfeer op. 

  • Industriële Watertanks

Water wordt in de toekomst nóg belangrijker. De dreiging van water tekorten voor landbouw en industrie is nu al realiteit, en een dreiging voor de huishoudens duurt ook niet lang meer. Zomers zullen rivieren droog komen te staan en dat is zeer zorgelijk, vooral als de temperatuur ook nog verder blijft stijgen. Water is van levensbelang.

Door industriële watertanks te gaan bouwen op een aantal punten langs de rivieren, kunnen deze als extra opslag reservoirs dienen tijdens hoogwater en extreme neerslag. Zodra er dan lage waterstanden of zelfs watertekorten gaan dreigen, kunnen we de watertanks aanspreken op hun enorme capaciteiten. Je kunt ook rivierschepen gebruiken voor een mobiele variant (wellicht omgebouwde LNG-tankers tegen die tijd), die gaan varen naar plaatsen waar er direct water nodig is, net zoals de brandweer die bij een brand direct uitrijdt.

Door grote tanks langs rivieren te gaan bouwen, maken we van Nederland weer een land vol met water wat snel beschikbaar is en blijft voor landbouw, industrie én huishoudens.


Dit zijn slechts enkele voorbeelden die wij hebben voor Nederland in de 21e eeuw, en daarna. We moeten relatief snel gaan omschakelen en ombouwen. Dat zal zorgen voor veel werk, en dus goed voor de economie. Daarna zullen we het met een basisinkomen voor iedereen heel rustig aan moeten gaan doen. Maar dankzij de circulaire economie hoeft niemand zich meer zorgen te maken tegen die tijd over een goede duurzame woning, een basisinkomen voor wonen en zorg, betaalbaar gezond voedsel in overschot, en volop tijd voor hobby, studie, thuiswerk, gezin, en meer.

We zullen iets kleiner gaan wonen en reizen in de toekomst; neem de jaren rond 1950 als voorbeeld. Maar er zal een woning zijn voor iedereen, dakloosheid verdwijnt, voedselbanken verdwijnen, uitkeringen verdwijnen, gezond voedsel zal voor een fractie van de prijs in overschotten beschikbaar zijn, de gezondheidszorg zal betaalbaar worden en meer op elk individu afgestemd, we zullen ouder worden en gelukkig zijn, en het allermooiste is dat alle problemen rondom vervuiling en opwarming tot het verleden gaan behoren.

De jaren '50 als uitgangspunt? Jawel, maar dan wél met alle technologie en welvaart van de 21e eeuw.

Video's