CCG's en TCG's. Als je geen spelletjesspeler bent, zeggen die termen je niets. Ken je ze echter wél, dan weet je dat je aan de basis staat van een ongekend grote en veelzijdige kaartspelvariant. Een eigen multiversum, een industrie die sinds 1993 bestaat en een hele generatie spelers aantrok.
We hebben het over Customizable Card Games, Collectibles Card Games en Trading Card Games. Wat zijn ze precies en wat kun je er mee?
Customizable Card Games
Een Customizable Card Game is een kaartspel wat je zélf vooraf samenstelt uit een collectie kaarten. Die kaarten koop je als Starterdeck of als Boosterpack. Een Starterdeck bevat alles voor één speler om aan de slag te kunnen. Een basisspel met 40 tot 60 kaarten gemiddeld, en een spelboekje met uitleg. Een boosterpack is een los pakje met extra kaarten om je basisset aan te vullen als je dat wilt.
Gespeeld wordt met een zelf samengesteld deck. Elke kaart is als het ware een eigen spelregel en dus brengt elke speler zijn eigen spelregels mee als het ware. Soms worden er spelvoorbereidingen getroffen in de vorm van open kaarten op tafel of zogenaamde side decks: extra kaartstapeltjes voor in het spel. Het hoofddeck wordt geschud en er worden meestal 6 of 7 kaarten getrokken en in de hand genomen. Dan barst het spel los.
Er zijn kaarten die je aanval versterken, of juist de verdediging verzwakken. Er zijn kaarten die omgeruild moeten worden, kaarten die het speeldeck van je tegenstander opnieuw doen schudden of zelfs verminderen, er zijn zelfs kaarten waarbij je legaal mag valsspelen: je mag bijvoorbeeld op de kaarten van je tegenstander kijken, ze wegnemen of verwisselen.
Het is dus naast het beschikken over de juiste kaarten ook een grote dosis geluk welke kaarten je op welk moment trekt en kan spelen. Een volledige basisset kaarten kan al snel uit 300 tot 600 kaarten bestaan. Daarnaast komen er regelmatig uitbreidingssets met elk steeds zo'n 100 tot 300 kaarten extra. Meer kaarten in je bezit = een betere manier om je speeldeck samen te stellen en te winnen.
Er zijn globaal 4 typen verkrijgbare kaarten.
- Commons - de gewone speelkaarten. Een basiskaart die je altijd wel nodig hebt en vaak onbeperkt in je speeldeck gestopt kan worden.
- Uncommons - deze ongewone zijn 4 tot 12 keer zeldzamer en zijn wat krachtiger qua regels. Hiervan mogen er slechts enkele in je speeldeck worden gebruikt.
- Rares - de zeldzame kaarten. Deze komen 12 tot 72 keer minder voor dan de uncommons en zijn erg krachtig in het spel. Hiervan mag je er vaak slechts één in je speeldeck stoppen.
- Ultra-rares - deze kaarten komen tot wel 144 keer minder voor dan rares. Super zeldzaam en het sterkste van allemaal.
Deze zeldzaamheden vertalen zich ook in geldwaardes. In de jaren '90 waren er hoofdzakelijk twee magazines die zich hiermee bezighielden en 8 keer per jaar een prijscatalogus publiceerden op basis van verkopen in spelwinkels.
Zo zijn de commons 5 tot 10 eurocent waard, een uncommon is gemiddeld 20 tot 50 eurocent. Rares kunnen van zo'n 75 eurocent tot tientallen euro's waard zijn en de ultra-rares gaan voor honderden zo niet duizenden euro's van de hand. Je dubbele kaarten kun je dus ruilen voor gelijkwaardige kaarten of prijzen en zo je eigen verzameling compleet maken. CCG's zijn een zeer sociale bezigheid.
De starterdecks bevatten vaak een vooraf vaste set kaarten, terwijl de boosterpacks volledig willekeurig zijn samengesteld.
Gelijkwaardig in speelvorm, maar al wat meer gemixt in de spelerbasis zijn de
Collectible Card Games
Qua opzet zijn dit eenzelfde speltype, maar ligt de nadruk al meer op het compleet krijgen van je collectie kaarten en de uitbreidingssets. Hiervoor worden ook speciale kaarten gedrukt, zoals Chase Cards. Dit zijn premium kaarten die voor de verzamelaar erg gewild zijn, vaak een variant van een bestaande normale kaart. Voor spelers maakt dit niet zoveel uit, omdat de gewone variant al in de basis- of uitbreidingssets zitten.
Een ander voorbeeld zijn zogenaamde Foil Cards: kaarten met een glanzende folielaag of metallic achtergrond. Ook dit zijn variaties op de gewone basiskaarten. Collectible Card Games zijn vaak ook wat eenvoudiger in spel en dus makkelijker om te spelen.
Trading Card Games
De laatste categorie zijn Trading Card Games ofwel TCG's. Hierbij ligt de nadruk hoofdzakelijk op het verzamelen, en is het bijzaak dat je er ook mee kunt spelen. Ook zijn de kaarttypen veel uitgebreider. In plaats van 4 typen heb je er al snel 8 typen. Een oud voorbeeld voor Nederlanders zijn de voetbal verzamelplaatjes van de supermarkt. Hieruit zijn de TCG's ook ontstaan en het meest bekende voorbeeld is op dit moment Pokémon. Dit bestaat hoofdzakelijk uit verzamelaars waarbij je haast geen spelers aantreft.
Toernooien
Naast het spelen, ruilen en verzamelen worden er ook met grote regelmaat wereldwijd toernooien gehouden. In principe kan iedereen hier aan meedoen en stroom je door van je lokale spelwinkel naar landelijke evenementen om vervolgens als besten van de wereld het tegen elkaar op te nemen in officieel gehouden wereldtoernooien, met grote prijzenpotten van 100.000 dollar of meer, weggegeven door de fabrikant.
CCG's en TCG's ontstonden in 1993. De grote doorbraak kwam in 1994 en wereldwijd zat de industrie aan zijn top rond het jaar 2000. Sinds die tijd is de markt ingestort, maar er zijn fabrikanten die met nieuwe spellen zijn begonnen en de wereldwijde interesse is weer bij velen gewekt. De spelers van toen zijn de vaders van nu, die met hún kinderen het spelen weer hebben herontdekt.
Langzaam staat de industrie weer aan een globale heropleving. Ik ga er veel over vertellen hier. In het verleden schreef ik ook voor de website Collect.One een groot aantal artikelen, die ik hier opnieuw zal gaan plaatsen.