Als Steyr-Daimler-Puch eind jaren '80 wordt ontbonden als conglomeraat, wordt het bedrijf in delen verkocht. Wat is daarmee gebeurd eigenlijk? Hoe is het die afzonderlijk onderdelen vergaan? Laten we eens een kijkje nemen:
1. de Puch tweewieler divisie
Als eerste komt voor ons de tweewieler divisie aan bod. De merknaam Puch op de fietsen, bromfietsen en motorfietsen wordt verkocht voor het grootste gedeelte aan het Italiaanse Piaggio. En hoewel eerst de externe en internationale samenwerkingsverbanden zoals met Suzuki worden beëindigd, blijven de bromfietsmodellen en motorfietsmodellen voorlopig ongewijzigd geproduceerd.
Begin jaren '90 wijzigt dat en worden de bromfietsen gerebadgde Piaggio, Vespa en Gilera modellen, wat de plank totaal mis slaat. Halverwege de jaren '90 wordt de Maxi motor nog doorverkocht aan het Sloveense Manet, die er de Manet Korado mee produceert; een inferieur product wat in Nederland onder de naam Puch Z-One werd verkocht. De motorfietsen worden gerebadgde Gilera modellen en hoewel van een betere kwaliteit dan de bromfietsen, slaat ook dit niet écht aan. In 1993 zijn de originele Puch mallen vernietigd door Piaggio en stopt het als bromfiets- en motorfietsmerk definitief. Puch wordt dan intern doorgeschoven naar fietsproducent Bianchi, die onder vele merknamen fietsen produceert voor de Europese markt. Ook dit zijn gerebadgde modellen, en het succes blijkt matig.
De ontwikkeling van de Puch Supermaxi, met een gewijzigd frame, een groot luchtfiler aan de linkerzijde half in het frame, een motorblok met grotere koelvinnen en een uitlaat met katalysator, wordt verkocht aan tweewielerfabrikant Maxwell in Turkije. Hier produceert men voor de eigen markt voordelige fietsen en motorfietsen, en voor de internationale markt universele imitatie onderdelen voor een schappelijk prijsje. Hierdoor wordt er flink op de kwaliteit ingeleverd, maar weet men via importeur Huige in Rotterdam een imitatie Maxi op te trekken uit die goedkopere onderdelen. Ook hier is de inferieure kwaliteit een groot minpunt, samen met de niet-uitwisselbare onderdelen van het al bestaande rijdend materieel. Na amper één jaar wordt hier de stekker uitgetrokken en verdwijnt dit model al direct begin jaren '90 definitief.
Het laatste deel van de tweewielerdivisie beslaat de Puch Maxi Plus, het door Porsche ontwikkelde model. Dit wordt verkocht aan het Indiase Hero en gaat een serieus leven verder onder de naam Hero-Puch. In india ontwikkelt men serieus verder op basis van dit model en worden er ondermeer een herenbrommer en een lichte scooter gepresenteerd, maar verder dan studiemodellen komt dat niet. Uiteindelijk blijft het bij een drietal variaties op de Maxi Plus, met namen als Sheriff en Shakti. En ook hier is de inferieure kwaliteit die dit model en de productie uiteindelijk in 2003 de das omdoet. De laatste modellen worden voor een dumpprijs in 2005 in Zuid-Afrika verkocht.
Daarmee komt definitief een einde aan de tweewielerdivisie van Steyr-Daimler-Puch en de door hen ontwikkelde Oostenrijkse producten. en is Puch (voorlopig) alleen als fietsmerk terug te vinden in een aantal Europese landen.
2. de Puch vierwieler divisie
Puch heeft al sinds de 1900's automobielen geproduceerd; dit is tot het einde in 1987 een onafgebroken feit geweest en hoewel deze voornamelijk voor Oostenrijk en Zwitserland werden gebouwd, reikt de reputatie een heel stuk verder wereldwijd. Na het uiteenvallen van de onderneming heeft men nog zo'n 10 jaar onder de merknaam Puch modellen gemaakt, van het type G, die elders als Mercedes G-serie worden verkocht.
En hoewel in Graz het merk nog steeds sterk leeft bij de gemeenschap en oud-personeel, wordt er eigenlijk niets meer gemaakt voor zover wij weten als een Puch auto. Wél hebben we gerebadgde Fiat's gezien, als eerbetoon aan de jaren '60 toen de Fiat 500 in licentie werd gebouwd met een eigen, sterkere motor. Puch leeft nog steeds voort.
3. de Steyr Divisie
De Steyr divisie binnen het concern was veruit de grootste van Steyr-Daimler-Puch, toen deze werd opgedeeld en verkocht. Laten we daarom eens per onderdeel kijken naar het grote Steyr gedeelte:
a. de tractoren
Steyr kent vele fans wereldwijd, net als Puch en voor velen is het even origineel als in oude tijden. In 1990 werd de tractoren divisie verkocht aan CNH (Case - New Holland), die zelf ook wereldwijd hun eigen assortiment aan tractoren bieden. Steyr echter bracht de productontwikkeling in berggebieden met zich mee en nog steeds wordt Steyr als tractor in Oostenrijk gebouwd, in het rood-wit-rood; de kleuren van de Oostenrijkse vlag.
Wél worden er binnen CNH en Steyr veel onderdelen en modellen gelijktijdig ontwikkeld en verkocht, maar Steyr blijft een eigen sterke positie houden in het nieuwe conglomeraat, waarbij de fabriek nu is gevestigd in St. Valentin, tussen Steyr en Linz.
b. de terreinwagens
De kleine originele terreinwagentjes van Steyr (Puch) zijn nog altijd mateloos populair. De compacte Haflinger wordt wereldwijd nog trouw onderhouden en elk jaar is er in het Oostenrijkse Hafling een meeting van eigenaren van dit leuke wagentje. Logisch, want met slechts 600 cc en 22 pk vermogen is met all wheel aandrijving en een hoog chassis veel plezier te beleven!
1972 Steyr Puch Haflinger 700 AP
Het grotere broertje Pinzgauer ken eveneens nog steeds veel liefhebbers wereldwijd. Er zijn dan nog voldoende onderdelen voorradig om vele tientallen jaren plezier te hebben van een originele Steyr Puch Pinzgauer. In Engeland heeft het militaire bedrijf BAE Systems zelfs een Pinzgauer II ontwikkeld, met meer motorvermogen, een 6x6 configuratie en meer ruimte voor transport. En hoewel dit model in 2008 is stopgezet, heeft deze onderneming wél de productierechten in bezit.
1970's Steyr Puch Pinzgauer
2000's BAE Systems Pinzgauer II
Ook het Chinese leger was hiervan erg gecharmeerd, en heeft dit model klakkeloos gekopieerd voor eigen gebruik, zónder toestemming.
Zelfs 25 jaar ná de verkoop en opsplitsing van Steyr-Daimler-Puch blijkt nog hoé immens vergevorderd en vooruitstrevend men voertuigen ontwikkelde.
c. de vrachtwagens
Steyr Trucks was een geheel eigen divisie binnen Steyr-Daimler-Puch. Ook hier was de eigen research and development afdeling, alsmede de berg-expertise van doorslaggevend succes. Steyr Trucks werden veel door heel Europa verkocht; ook in Nederland. De hoge wegligging, de sterke motoren en de modulebouw zorgden ervoor dat zij voor praktisch elk gebruik een model konden bouwen.
Steyr 586 Diesel
Waar men al sinds 1935 vrachtwagens bouwde met veel ervaring, viel ook hier het doek en werd de truckdivisie verkocht aan het Duitse MAN; een onderdeel van het grote Volkswagen concern, waar men uiteindelijk stopte met de modellen en de merknaam Steyr.
1994 Steyr 26S36 6X4
Maar niet getreurd: ook voor deze laatste modellen is er een afterlife: de merknaam, motoren en modellen zijn door MAN uiteindelijk verkocht aan China, waar onder andere het merk Sinotruck ze nog steeds bouwt en verkoopt, al is het niét meer de Oostenrijkse kwaliteit van weleer:
Jinan SinoTruck Co. Steyr EC21
Hubei Huawin ImpEx Co. Sinotruck Steyr 8X4
d. de wapens
En dan is er tenslotte nog de wapendivisie van Steyr. Steyr Mannlicher heet tegenwoordig Steyr Arms en is gevestigd in het Oostenrijkse Kleinraming. Hier worden nog steeds nieuwe wapens ontwikkeld voor hobby, sport en militair gebruik, met een heel arsenaal aan verschillende modellen en uitvoeringen.
En zo leeft ook de naam Steyr(Puch) voort.
4. Austro-Daimler
De laatste tak van Steyr-Daimler-Puch was het Oostenrijkse Daimler. De Machinefabrik Bierentz, Fischer & Co die in 1899 in licentie Duitse Daimler motoren en modellen ging bouwen, noemde zich al snel Österreichische Daimler Motoren Gesellschaft en ooit werkte Ferdinand Porsche voor het bedrijf. In 1911 werden alle connecties met Duitsland verbroken en noemde de onderneming zich vanaf die tijd Austro-Daimler, tot aan de fusie in 1934 en het opging in Steyr-Daimler-Puch.
Men concentreerde zich na de afsplitsing op het luxere autosegment, waarbij ook de sportieve prestaties werden benadrukt. Zo ontwikkelde Porsche een heus lichtgewicht racemodel als goedkope snelle auto voor het volk: de Austro-Daimler Sascha, met een 4-cilinder 1100 cc motor. Hoewel geen verkoopsucces bij het grote publiek, was het wél een succes in de racerij.
De luxedivisie ontwikkelde daardoor meer traditionele automobielen. Dit resulteerde ondermeer in de ADM uit 1923:
Het allerlaatste model wat Austro-Daimler zelf heeft ontwikkeld en gebouwd, was de ADR uit 1928:
Uiteindelijk is de merknaam binnen Steyr-Daimler-Puch opgegaan en heeft men niets meer zelf gedaan aan modellen onder eigen naam. Eind jaren '80 wordt met een nostalgische knipoog echter de merknaam nog éénmaal van stal gehaald: de ontwikkeling van de opvolger van de Puch Maxi wordt wederom door Porsche ontwikkeld als de Austro-Daimler Automatic en Austro-Daimler Two-Speed. VoorAmerika wordt deze merknaam nog éénmaal gevoerd, voor de rest van de wereld is het de Puch Maxi Plus, en het model wordt na de verkoop en opsplitsing nog wat leven gegund als Hero-Puch Shakti en Hero-Puch Sheriff.
En zo eindigt het grote avontuur van Steyr-Daimler-Puch uit Oostenrijk. Sommige delen gaan nog steeds zelfstandig door het leven, anderen zijn weer verder doorverkocht, en een aantal zijn verworden tot een merknaam op een universeel product. Na ruim 90 jaar stopt dan het Oostenrijkse avontuur van een wereldmerk, die zich makkelijk kon meten met fabrikanten als Renault of Ford.
Miljoenen mensen wereldwijd hebben vertrouwd op een sterk merk met een ver vooruitziende R&D afdeling en universele producten van groot tot klein en van licht tot zwaar. Het is een eerbetoon aan de fabriek en aan het trouwe personeel, dat er nog steeds dagelijks veel originele producten rondrijden, waar mensen op vertrouwen. Een uniek stukje Oostenrijkse kennis is geschiedenis.
Maar er is nóg een staartje... er is nog meer... Het fabriekencomplex in Graz. Het is er inmiddels gemoderniseerd en flink uitgebreid. Er is namelijk een nieuwe speler in de Oostenrijkse fabriek. Het Canadese Magna, producent van kunststof onderdelen van uiteenlopende aard, heeft in de oude fabrieken het nieuwe conglomeraat Magna-Steyr opgezet. Hier produceert men in opdracht van fabrikanten voertuigonderdelen voor de Europese markt, van bumpers tot dashboards, maar ook hybride en elektrische aandrijflijnen en is er wederom een erg sterke en grote R&D afdeling aanwezig.
Zo wordt de Mercedes G-serie er nog steeds gebouwd, naast andere Europese modellen van diverse merken, en studeert men met de eigen MILA voertuigen naar toekomstige ontwikkelingen en productie mogelijkheden voor voertuigfabrikanten wereldwijd. Kort gezegd: men heeft de kennis, middelen en mogelijkheden om eigen voertuigen te bouwen, maar kiest ervoor om op dit moment slechts onderdelen en aandrijflijnen te bouwen voor diverse autofabrikanten wereldwijd.
Toen een paar jaar geleden General Motors het merk Opel (en Vauxhall) in Europa te koop zette, was Magna Steyr één van de serieuze gegadigden. Dat is niet gering, als je het tegen merken als BMW en PSA (Citroën/Peugeot) opneemt. Dan zet je jezelf (opnieuw) op de wereldkaart als fabrikant.
In Graz, vlakbij de fabrieken, aan de Johann Puch Platz, staat een woonflat ("HochHaus"), bekend als het Puch gebouw:
Bovenop de flat prijkt trots het Puch logo. En je kunt in Graz ook het graf van Johann Puch bezoeken, naast het officiële Puch museum. Puch zal altijd blijven leven en Steyr-Daimler-Puch zal voor velen wereldwijd een speciaal plekje houden in het hart.