Okay, je besluit te gaan brouwen. Maar wát precies? En hoé? Er komt nogal veel bij kijken, maar in principe geldt de regel: je kunt zélf bepalen wat je wilt maken en hoé je het wilt maken. Net als met alle hobby's kun je het nét zo duur en hip maken als je wilt. Iedere brouwer heeft zo zijn eigen smaken, wensen en voorkeuren en dus zal iedereen die zelf brouwt joú tips en advies willen geven. En hoewel dat voor hen wellicht perfect is, kun jij andere eisen stellen aan het brouwen en de gebruikte materialen.
Alcoholische dranken maken is een leuke bezigheid. Een mooie hobby. Eerst voor jezelf, dan voor enkelen, en wellicht later ook voor velen op een professionele manier. Maar daar gaat het bij ons niet om. Alles van het voorbereiden, plannen maken, materialen en middelen inkopen, de receptuur, het eerste brouwsel, het bottelen, het moet voor ons in eerste instantie leuk en leerzaam zijn. Daarna zien we wel hoe het loopt.
Een nieuwe hobby dus en dat is altijd leuk. Zóveel nieuws te ontdekken! Laten we beginnen:
De Eerste Stappen
We gaan ervan uit dat jij, net als wij, helemaal met niets beginnen en niets weten. Dan zijn die eerste stappen al een hele zet. Maar nogmaals: een nieuwe hobby is vooral leuk.
1. Informatie Inwinnen
Het is altijd goed om informatie in te winnen. Hoe meer je weet, hoe beter je van start kunt gaan. Maar: niet té veel informatie in het begin. Kijk rond op internet, Google op informatie, kijk YouTube video's, lees tijdschriften, praat met mensen. Vorm jezelf zo een eerste beeld van het brouwen en het brouwproces. Als je na een tijdje voldoende denkt te weten, kun je aan de slag en de eerste items aanschafffen.
2. De Eerste Aanschaffingen
Naast kennis heb je verder nodig: middelen (ingrediënten) en materialen. De middelen verbruik je, de materialen hoef je maar één keer aan te schaffen en blijf je steeds opnieuw gebruiken. Omdat we niét wisten wát we zouden willen gaan brouwen, hebben we daarom ons eerst gefocust op de materialen. Uit diverse video's hebben we geleerd hoeveel middelen je verbruikt om een bepaalde hoeveelheid alcoholische drank te maken. Op basis van de ruimte die we hier thuis voor hebben (een flinke kast is voldoende in principe) hebben we via internet 2 stuks glazen 5-liter gistingsflessen voor het brouwen aangeschft. Hier wordt de alcohol in gemaakt. Verder heb je hiervoor nodig 2 stuks kunststoffen doppen met een gat waar een ontluchter in past. Twee ontluchters met waterslot worden dus meteen aangeschaft.
Die dop moet de fles hermetisch sluiten tijdens het brouwen en de ontluchter moet je vullen met een vocht, zodat je een waterslot maakt. De opgebouwde koolzuurgasbubbels tijdens het brouwen kunnen zo veilig de fles verlaten, terwijl er geen zuurstof de fles in kan. Dat is zéér belangrijk: zonder ontluchter kan de fles écht exploderen door de overdruk, en zonder waterslot komt er lucht in de fles, wat het brouwproces vernietigd.
Vaak zijn de doppen tegenwoordig van siliconen; dit is temperatuurbestendig, neutraal qua afgifte zodat de smaak niet wordt aangetast en door de tapse vorm sluit deze altijd hermetisch de fles af. De ontluchters zijn gemaak van een thermohardend plastic, wat je ook kunt ontsmetten in kokend water. Ontsmetten is overigens zeer belangrijk bij elke stap van het brouwproces.
Een ander item wat we hebben aangeschaft zijn opslagcontainers van 10 liter elk, compleet met bewaardop en verzegeling, en een draaidop met kraantje om te kunnen schenken.
Deze containers zijn speciaal geschikt voor levensmiddelen en dus ook vloeistoffen zoals alcohol. Met onze 2 stuks 5-liter gistingsflessen maak je per fles zo'n 3,5 liter alcoholische drank per batch.
Omdat we allebei met onze eigen recepten willen beginnen heb je bij 2 batches al meteen 2 containers nodig. Het fijne van deze containers is dat ze ook nog eens stapelbaar zijn en per 3 stuks zijn ze goedkoper.
Om de plastic lucht uit de nieuwe containers te krijgen, doe je 250 gram zout in een container, samen met een gebruikt theezakje van gewone thee. Je vult de jerrycan met 10 liter water tot aan de rand en schud nu goed. Laat dit zo 48 uur staan en giet de jerrycan leeg. Spoel nog 2 keer na met water en de plastic lucht is er uit. Gebruik géén azijn, want dit trekt juist in dit plastic type.
3. Middelen
Middelen verbruiken we. Dit zijn de ingrediënten om aan de slag te gaan met brouwen, ongeacht wat je gaat maken. Wij willen voorzichtig, eenvoudig en snel beginnen, en dus gaat onze beide voorkeur uit naar mede, een alcoholische drank op basis van honing, met een alcohol percentage van ongeveer 11%.
Om dit te kunnen maken, hebben we gerekend op water, honing, en gist. Dat is alles. Meer niet. En dat gaat snel. Het recept komt in een volgend artikel aan bod. Maar nu we weten dat we de eerste spulletjes binnen hebben, en omdat straks elke stap de materialen goéd ontsmet moeten worden met het voorbereiden van het brouwen, heb je ontsmettingsalcohol nodig. Uiteraard kun je ook alles een kwartiertje uitkoken in kokend water om te ontsmetten, maar dat kost extra gas of electriciteit.
4. Het Eerste Brouwsel
Laten we daarom voor het eerste brouwsel meteen maar schoonmaakalcohol maken dan. Je hebt slechts nodig: 1 5-liter gistingsfles, 1 kunststof dop, 1 ontluchter met waterslot. Voor de alcohol gebruik je: 1 kilo witte suiker, 1 zakje van 7 gram gist, 4 liter gefilterd kraanwater. Niét gekookt, niét gesteriliseerd en niét gedemineraliseerd, want er moeten nog mineralen in het water zitten voor het proces.
Begin met de fles te steriliseren door hem uit te koken, of er kokend water in te gieten en een kwartier te wachten. Spoel na met koud water waarin zout is opgelost, zodat het zout eventuele aanslag in de fles nog wegveegt en steriliseert, want dat doet zout. Kook ook de kunststof dop en de ontluchter uit in kokend water. Giet na het ontsmetten de fles water goed leeg en je kunt de middelen gaan verbruiken.
Giet de suiker in de fles. Giet vervolgens de gist in de fles. Giet nu 4 liter water in de fles en plaats de dop, maar nog niet de ontluchter. Ga nu een aantal minuten flink stevig schudden met de fles en de inhoud terwijl je een vinger of duim op het gat van de dop houd. Meng de zuurstof van de fles goéd met de gist, het suiker en het water in de fles. Je kunt beter langer schudden, dan korter. Schudden dus.
Plaats nu de ontluchter in het gat van de dop en vul het waterslot met gekookt (gesteriliseerd) water. Wacht even, en controleer dat de gist begint zijn werk te doen. Een schuimlaag zal zich vormen op de vloeistof. Hoe dikker de laag, des te beter het gist zijn werk doet. Gebruik géén warm water, dan dood je het gist. Zodra het gistingsproces op gang komt, zul je na een kwartier ongeveer bubbels koolzuur via het waterslot zien ontsnappen.
Gebeurt dit niet, schud dan nogmaals flink de fles. De gist zet het suiker direct om in alcohol met het ontsnappende koolzuur als bewijs. Plaats de fles nu op een donkere plek waar er geen daglicht bij kan komen. Daglicht verslechtert het gistingsproces, dus zet deze koel en donker weg. Laat de fles tenminste één week staan. Zolnag je bubbels ziet komen uit de ontluchter is de gist nog niet klaar met werken. Worden de bubbels minder, schud de fles dan opnieuw flink door elkaar zodat al het gist volledig zijn werk doet. Herhaal dit om de zoveel dagen na de eerste week, tot je op een dag (na ongeveer ruim 2 weken) geen bubbels meer ziet ontsnappen en schudden het proces ook niet meer bubbels laat maken.
Gefeliciteerd! Je hebt nu ethylalcohol van ongeveer 11-15% gemaakt. Je hebt een troebel uitziend brouwsel, maar dat geeft niets. Om te ontsmetten is het voldoende, want naar je materialen ontsmetten kun je er ook de waterslotjes van de ontluchters mee vullen. Wil je het troebel verwijderen? Dat kan op verschillende manieren: met een speciale troebelverwijderaar die je toevoegt aan het brouwsel, of door het toevoegen van actieve koolstof, of je gaat het mengsel distilleren naar wodka van zo'n 42%.
Wij houden van uitproberen, dus we gaan het distilleren naar een wodka met een hoger alcohol percentage. De ontsmettingsalcohol kun je eventueel al troebel en wel drinken, maar het zal nergens naar smaken omdat het pure ethylalcohol is.
5. Voorbereidingen
Om te distilleren naar wodka neem je een grote kookpan en plaats de op de bodem van de pan een vergiet of kom die niet gaat drijven. Giet de gistingsfles nu helemaal leeg in de kookpan, zodat je brouwsel zich rondom de vergiet of kom bevindt. Bovenop het vergiet of de kom plaats je een open kom met de opening naar boven, maar dit moet allemaal ónder de rand van de pan blijven in het midden van de pan.
Plaats nu het deksel van de pan ondersteboven in de pan, zodat de deksel als het ware ín de pan hangt, boven de open kom in de pan. In de deksel giet je ijswater, of plaats je ijsblokjes, zodat je een koud deksel krijgt en dit koud houdt.
Zet nu de kookpit aan en laat dit rustig koken. Ethylalcohol is lichter dan water en heeft een lagere kooktemperatuur. Doordat je het mensel verhit, verdampt de alcohol omhoog, maar door het koude deksel condenseert dit aan het deksel en door de zwaartekracht vormt het condens druppels die dan in de open kom vallen in het midden van de pan. Wacht ongeveer 3 kwartier en blijf ondertussen de deksel van de pan koud houden met koud water of ijsblokjes voor het condensatieproces.
Na ongeveer 3 kwartier zal de alcohol zijn gedistilleerd van 11-15% naar ten minste zo'n 42%. Je hebt nu een basis wodka gedistilleerd die je kunt drinken, maar ook kunt gebruiken om te ontsmetten. Tip: gebruik een pan met een glazen deksel zodat je het distillatieproces goéd kunt volgen en controleren.
En dat is het voor deze eerste keer. Geniet van het gistingsproces! Wij kijken dagelijk enkele keren naar de ontluchter en worden vrolijk bij de gedachte dat er alcohol wordt gebrouwen. Leuk en eenvoudig, het lekkere komt later wel.
