Als in augustus 2021 het langverwachte klimaatrapport voor een zesde maal sinds 1987 verschijnt, is het code rood voor de mensheid. Helemaal geen verrassing, maar na decennialange ontkenning door bedrijfsleven en politici (gemotiveerd door economische belangen, om het netjes te zeggen), kan de planeet er niet langer omheen. We moéten - en wel zo snel mogelijk - het roer omgooien. De economie en welvaart moeten op een tweede plaats komen, het milieu gaat nu écht voor. Deze 'last call' zou wereldwijd veel onmiddelijke actie teweeg moeten brengen. Maar, mede door de covid-19 pandemie, is dat helaas weer eens niet het geval. Integendeel.
China wil wel, en laat dat ook zien. Het vervoer is al voor een groot deel ge-elektrificeerd, en er zijn plannen om zonne- energie ruim baan te geven. Ze hebben er ook de ruimte voor, omdat de grootste concentratie bevolking inmiddels allemaal in megasteden woont sinds de laatste 30 jaar. Het platteland is grotendeels leeg; ideaal voor zonne-energie. Europa wil graag wereldleider worden in een nieuwe groene toekomst en trekt inmiddels de portemonnee samen met veel EU-landen. Amerika toont heel voorzichtig de eerste intenties om iets te gaan doen, maar daar zal het wel bij blijven. Zuid-Amerika verliest nog steeds dagelijks bossen en Amazonewoud door ontbossing, en het ziet er niet naar uit dat ze willen stoppen vanwege de inkomsten er van.
Afrika wil dolgraag en er zijn overal al kleine positieve initiatieven, maar deze moeten flink opgeschaald worden in korte tijd. En of daar geld voor is... Australië volgt Amerika op dit gebied. India ziet toekomst in olie, omdat het Westen hier de afgelopen 150 jaar ook welvarend mee is geworden. Een grove denkfout met verschrikkelijke gevolgen waarschijnlijk. Hoe dan ook: 2021 was het jaar van een recordaantal bosbranden, overstromingen en windhozen van diverse schalen. We zijn gewaarschuwd.
En Nederland dan? In juli was daar die plotse overstroming in Limburg, gevoed door de vele hoosbuien die Europa letterlijk overstroomden. Dijkdoorbraken, aardverschuivingen, veel doden in Duitsland te betreuren, de miljarden aan schade, en ga zo maar door. Limburg stroomde over. De materiële schade en het verdriet was groot. Maar Nederland gaf, doneerde. Natuurlijk, een kleine pleister op de wond, maar we kwamen samen, zoals we dat al vaker deden bij rampen. En zo hoort het ook. Maar wat doet Nederland anno 2021 nog meer na het uitkomen van het gezaghebbende klimaatrapport?
Milieuclubs geven dit jaar één miljoen bomen gratis weg om te poten. Één miljoen bomen erbij in Nederland. Dat is alvast een mooi begin, maar bijna nul procent op wereldschaal. Maar we moeten, en we doen. Daarnaast is er een landelijk initiatief met de TegelTaxi, waaraan gemeenten meedoen. Burgers kunnen tegels weghalen, om groen, perkjes of tuintjes aan te leggen, waarna een wagen van de gemeente ze gratis komt ophalen. Deze tegels worden 100% gerecycled door ze te breken en er grondstof van te maken voor beton of wegfundering. Ook dit initiatief loopt goed en de gemeenten strijden om de eerste plaats onder elkaar, want alle tegels worden geteld.
We hebben de afgelopen tientallen jaren al voorzichtig een begin gemaakt om groener te gaan: we strooien bloemenmix voor behoud van de bijen, we hebben een waterbesparende douchekop, we isoleren de woning, we hebben energiezuinige lampen, we installeren zonnepanelen, we rijden elektrisch of op de fiets, we zijn vegetarisch eten gaan accepteren, en met de covid-19 pandemie dragen we mondkapjes, houden we anderhalve meter afstand van elkaar en zijn we gevaccineerd. Tel daar nu bij op het planten van bomen en het verwijderen van stoep- en tuintegels. We doen als burgers heel veel voor het milieu.
En het bedrijfsleven dan? Er zijn hele industrieparken die al zijn overgeschakeld op zonne- en windenergie. Zij hebben een strikt recycleproces van leeg koffiekopje of gebruikt A4'tje, tot complete gescheiden afvalstromen. Ook zij zijn op de goede weg. Wat er overblijft, is de politiek. Vorige week werd al bekend dat er in de eerste fase maar liefst 9 miljard euro wordt uitgegeven voor een groener Nederland. Dat klinkt goed. Een dag later werd bekend gemaakt dat deze 9 miljard wordt besteed aan de reductie van CO2 . Op zich ook prima, alleen moet dit bijna volledig van de boeren komen. Allereerst gaan de veehouders op de schop, door ze voor maar liefst 30% uit te kopen en ze te laten stoppen met hun huidige onderneming. Dieren produceren veel mest, en dat zit naast CO2 ook vooral vol met methaan; een gas wat tot wel 100 x erger is voor de opwarming van de aarde dan CO2. Deze boeren kunnen dan vervolgens boer blijven door gewassen te gaan produceren, die noodzakelijk zijn voor een groener, vegetarisch dieet. Stel jezelf dan direct de vraag of de resterende 70% van de veehouders hun veestapel niet gaan vergroten op de één of andere manier.
In een tweede etappe komt er 17 miljard uit Den Haag vrij, om vervolgens - desnoods gedwongen - boeren en hun hele onderneming te onteigenen. Op dit vrijgekomen land wordt de boerderij gesloopt en het land omgezet naar productie van groene gewassen of naar bossen. Ook hier weer de vraag wie bepaalt welke boeren er worden onteigend, en al helemaal verplicht onteigend. Een boerderij is niet zomaar een bedrijf op een industrieterrein. Een boerderij is een generatiebedrijf van oudsher, wat van vader op zoon wordt doorgegeven, net als alle bijbehorende kennis. Boerenwijsheid, die niet onderschat moet worden. Ze zijn belast met de taak om het land te voeden, maar liggen vast tussen wet- en regelgeving, belastingen, enzovoorts.
Een boerderij cijfer je niet eventjes weg uit de economie; hier gaan hevige emoties mee gepaard. Een boer met zijn boerderij is een spil in onze economie en vooral ook onze welvaart. Dan kun je vanuit Den Haag niet eventjes roepen dat je verplicht onteigend gaat worden. Dat hoort niet, dat klopt niet, en dat hoeft ook niet. Den Haag heeft in het recente verleden zo ook al de luchtvaartbouw, de scheepsbouw, de confectie en de visserij bijna volledig afgebroken in Nederland. Dat mag niet vergeten worden. Nederland deed het prima in eigen land. En zo zou het weer moeten worden. En dat kan ook best. Maar wanneer heeft de politiek voor het laatst écht geluisterd naar de burgers?
En dan is daar opeens begin september het evenement van de Formule 1 op Zandvoort. Volledig herbouwd en gemoderniseerd. Met koninklijke hulp en steun van prins Bernhard jr. Want Nederland moet weer op de kaart komen te staan met status en prestige. En terwijl festivals en evenementen zijn verboden in verband met covid-19 regelgeving, prijkt er naast de racebaan een weekendcamping. En op de tribunes en richting de treinen loopt iedereen dicht op elkaar. En de brandstof van die racemotoren? Ach, milieuclubs hebben bij de rechter verloren. Er was geen respect en aandacht voor de natuur in dat gebied, voor de bedreigde diersoorten in dat gebied, voor de emissies en geluidsnormen, er was slechts economisch belang, status en prestige. Dat gezegd hebbende: ik gun iedereen zo zijn plezier.
Als dan ondertussen ook nog demissionair minister Blok van Economische Zaken en Milieu zijn handtekening stilzwijgend heeft gezet voor nieuwe gasboringen in de Waddenzee, is elke vorm van realiteit ver te zoeken.
Maar hoe kan zó Den Haag met 2 maten meten? Is het boter op het hoofd? Koninklijke invloed? Is het domheid van de technocratie? Een minachting voor festivals en hun bezoekers? We zullen het antwoord waarschijnlijk nooit echt weten. Maar één ding weet ik wel: binnen 30 jaar is Zandvoort Aan Zee veranderd in Zandvoort In Zee, met een toename van extreem weer, een stijgende waterspiegel en wellicht waterhozen van diverse afmetingen en ernst. Het is zeer kwalijk te noemen dat we al sinds 1987 in een economische roes verkeren, die oneindig lijkt, maar waarbij de planeet zegt: "genoeg is genoeg", en waarbij de politiek sinds 2002 onmiskenbaar gaat voor de harde munt ten koste van mens, dier en milieu.We moéten het anders gaan doen...
